องค์ประกอบของระบบรัฐสภา

ระบบรัฐสภาไทยเป็นระบบสองสภา ประกอบด้วยสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภา โดยสภาผู้แทนราษฎรมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน ใช้ระบบการเลือกตั้งแบบผสมระหว่างแบบแบ่งเขตและบัญชีรายชื่อ ส่วนวุฒิสภาในปัจจุบันมีที่มาตามบทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญ ทั้งสองสภามีบทบาทหน้าที่แตกต่างกันในการตรวจสอบถ่วงดุลอำนาจและการพิจารณากฎหมาย

กระบวนการนิติบัญญัติ

การตราพระราชบัญญัติเริ่มจากการเสนอร่างกฎหมายโดยคณะรัฐมนตรี สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง (เข้าชื่อกันไม่น้อยกว่า 10,000 คน) จากนั้นจะผ่านการพิจารณาสามวาระในสภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภาตามลำดับ มีการตั้งคณะกรรมาธิการพิจารณาร่างกฎหมายในรายละเอียด ก่อนที่จะนำขึ้นทูลเกล้าฯ เพื่อพระมหากษัตริย์ทรงลงพระปรมาภิไธยและประกาศใช้เป็นกฎหมาย

การควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน

รัฐสภามีอำนาจในการควบคุมการทำงานของรัฐบาลผ่านเครื่องมือต่างๆ เช่น การตั้งกระทู้ถาม การเปิดอภิปรายทั่วไปโดยไม่ลงมติ และการเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจ โดยสภาผู้แทนราษฎรมีอำนาจในการลงมติไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีเป็นรายบุคคล นอกจากนี้ยังมีคณะกรรมาธิการสามัญและวิสามัญที่ทำหน้าที่ติดตามการทำงานของหน่วยงานรัฐในด้านต่างๆ

บทบาทในการพิจารณางบประมาณ

รัฐสภามีอำนาจสำคัญในการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปี ซึ่งเป็นกลไกในการควบคุมการใช้จ่ายเงินแผ่นดินของรัฐบาล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรสามารถอภิปรายและเสนอแก้ไขงบประมาณได้ แต่ไม่สามารถเพิ่มวงเงินงบประมาณ การพิจารณางบประมาณถือเป็นหนึ่งในภารกิจสำคัญที่สุดของรัฐสภาในการตรวจสอบการทำงานของฝ่ายบริหาร Shutdown123